کد مطلب:389 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:297
احکام وصیت
2694 وصیت آن است كه انسان سفارش كند بعد از مرگش برای او كارهایی انجام دهند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از مال او ملك كسی باشد یا برای اولاد خود و كسانی كه اختیار آنان با اوست، قیم و سرپرست معین كند، و كسی را كه به او وصیت می كنند وصی می گویند.
2695 كسی كه می خواهد وصیت كند، با اشاره ای كه مقصودش را بفهماند می تواند وصیت كند، اگر چه لال نباشد.
2696 اگر نوشته ای به امضا یا مهر میت ببینند چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد كه برای وصیت كردن نوشته، باید مطابق آن عمل كنند.
2697 كسی كه وصیت می كند، باید عاقل و بالغ باشد ولی بچه ده ساله ای كه خوب و بد را تمییز می دهد اگر برای كار خوبی مثل ساختن مسجد و آب انبار و پول وصیت كند صحیح می باشد و باید از روی اختیار وصیت كند، و نیز وصیت كننده باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و حاكم شرع هم او را از تصرف در اموالش جلوگیری نكرده باشد.
2698 كسی كه از روی عمد مثلا زخمی بخود زده یا سمی خورده است كه به واسطه آن، یقین یا گمان به مردن او پیدا می شود، اگر وصیت كند كه مقداری از مال او را به مصرفی برسانند صحیح نیست.
2699 اگر انسان وصیت كند كه چیزی به كسی بدهند در صورتی آن كس آن چیز را مالك می شود كه آن را قبول كند، اگر چه در حال زنده بودن وصیت كننده باشد.
2700 وقتی انسان نشانه های مرگ را در خود دید باید فورا امانتهای مردم را به صاحبانش برگرداند و اگر به مردم بدهكار است و موقع دادن آن بدهی رسیده باید بدهد، و اگر خودش نمی تواند بدهد یا موقع دادن بدهی او نرسیده، باید وصیت كند و بر وصیت شاهد بگیرد، ولی اگر بدهی او معلوم باشد و اطمینان دارد كه ورثه می پردازند وصیت كردن لازم نیست.
2701 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر خمس و زكات و مظالم بدهكار است، باید فورا بدهد و اگر نمی تواند، چنانچه از خودش مال دارد، یا احتمال می دهد كسی آنها را ادا نماید، باید وصیت كند، و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد.
2702 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر نماز و روزه قضا دارد،باید وصیت كند كه از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند، بلكه اگر مال نداشته باشد ولی احتمال بدهد كسی بدون آن كه چیزی بگیرد آنها را انجام می دهد، باز هم واجب است وصیت نماید، و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی كه در صفحه و گفته شد بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید به او اطلاع دهد یا وصیت كند كه برای او بجا آورند.
2703 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر مالی پیش كسی دارد یا در جایی پنهان كرده است كه ورثه نمی دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین كند، ولی در صورتی كه بدون قیم مالشان از بین می رود، یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
2704 وصی باید مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد.
2705 اگر كسی چند وصی برای خود معین كند، چنانچه اجازه داده باشد كه هر كدام به تنهایی به وصیت عمل كنند، لازم نیست در انجام وصیت از یكدیگر اجازه بگیرند،و اگر اجازه نداده باشد، چه گفته باشد كه همه با هم به وصیت عمل كنند، یا نگفته باشد، باید با نظر یكدیگر به وصیت عمل نمایند، و اگر حاضر نشوند كه با یكدیگر به وصیت عمل كنند، و در تشخیص مصلحت اختلاف داشته باشند، در صورتی كه تاخیر و مهلت دادن علت شود كه عمل به وصیت معطل بماند، حاكم شرع آنها را مجبور می كند كه تسلیم نظر كسی شوند كه صلاح را تشخیص دهد. و اگر اطاعت نكنند، به جای آنان دیگران را معین می نماید، و اگر یكی از آنان قبول نكرد، یك نفر دیگر را به جای او تعیین می نماید.
2706 اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلا بگوید ثلث مالش را به كسی بدهند،بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می شود، و اگر وصیت خود را تغییر دهد مثل آن كه قیمی برای بچه های خود معین كند، بعد دیگری را به جای او قیم نماید، وصیت اولش باطل می شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
2707 اگر كاری كند كه معلوم شود از وصیت خود برگشته، مثلا خانه ای را كه وصیت كرده به كسی بدهند، بفروشد، یا دیگری را برای فروش آن وكیل نماید، وصیت باطل می شود.
2708 اگر وصیت كند چیز معینی را به كسی بدهند بعد وصیت كند كه نصف همان را به دیگری بدهند، باید آن چیز را دو قسمت كنند و به هر كدام از آن دو نفر یك قسمت آن را بدهند.
2709 اگر كسی در مرضی كه به آن مرض می میرد، مقداری از مالش را به كسی ببخشد و وصیت كند كه بعد از مردن او هم مقداری به كس دیگر بدهند، آنچه را كه در حال زندگی بخشیده از اصل مال است، و احتیاج به اذن ورثه ندارد و چیزی را كه وصیت كرده، اگر زیادتر از ثلث باشد زیادی آن محتاج به اذن ورثه است.
2710 اگر وصیت كند كه ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
2711 اگر در مرضی كه به آن مرض می میرد، بگوید مقداری به كسی بدهكار است،چنانچه متهم باشد كه برای ضرر زدن به ورثه گفته است، باید مقداری را كه معین كرده از ثلث او بدهند و اگر متهم نباشد، باید از اصل مالش بدهند.
2712 كسی كه انسان وصیت می كند كه چیزی به او بدهند، باید وجود داشته باشد. پس اگر وصیت كند به بچه ای كه ممكن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند باطل است، ولی اگر وصیت كند به بچه ای كه در شكم مادر است چیزی بدهند اگر چه هنوز روح نداشته باشد، وصیت صحیح است. پس اگر زنده به دنیا آمد، باید آنچه را كه وصیت كرده به او بدهند، و اگر مرده به دنیا آمد وصیت باطل می شود و آنچه را كه برای او وصیت كرده ورثه میان خودشان قسمت می كنند.
2713 اگر انسان بفهمد كسی او را وصی كرده، چنانچه به اطلاع وصیت كننده برساند كه برای انجام وصیت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل كند، ولی اگر پیش از مردن او نفهمد كه او را وصی كرده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد كه برای عمل كردن به وصیت حاضر نیست، باید وصیت او را انجام دهد، اگر وصی پیش از مرگ، موقعی لتفت شود كه مریض بواسطه شدت مرض، نتواند به دیگری وصیت كند، باید وصیت را قبول نماید.
2714 اگر كسی كه وصیت كرده بمیرد، وصی نمی تواند دیگری را برای انجام كارهای میت معین كند و خود از كار كناره نماید، ولی اگر بداند مقصود میت این نبوده كه خود وصی آن كار را انجام دهد، بلكه مقصودش فقط انجام كار بوده،می تواند دیگری را از طرف خود وكیل نماید.
2715 اگر كسی دو نفر را وصی كند، چنانچه یكی از آن دو بمیرد یا دیوانه یا كافر شود، حاكم شرع یك نفر دیگر را به جای او معین می كند، و اگر هر دو بمیرند،یا دیوانه یا كافر شوند، حاكم شرع دو نفر دیگر را معین میكند، ولی اگریك نفر بتواند وصیت را عملی كند، معین كردن دو نفر لازم نیست.
2716 اگر وصی نتواند به تنهایی كارهای میت را انجام دهد حاكم شرع برای كمك او یك نفر دیگر را معین میكند.
2717 اگر مقداری از مال میت در دست وصی تلف شود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی كرده و یا تعدی نموده، مثلا میت وصیت كرده است كه فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده و او مال را به شهر دیگر برده و در راه از بین رفته، ضامن است واگر كوتاهی نكرده و تعدی هم ننموده، ضامن نیست.
2718 هرگاه انسان كسی را وصی كند، و بگوید كه اگر آن كس بمیرد فلان وصی باشد،بعد از آن كه وصی اول مرد، وصی دوم باید كارهای میت را انجام دهد.
2719 حجی كه بر میت واجب است و بدهكاری و حقوقی را كه مثل خمس و زكات و مظالم، ادا كردن آنها واجب می باشد، باید از اصل مال میت بدهند اگر چه میت برای آنها وصیت نكرده باشد.
2720 اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی كه مثل خمس و زكات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت كرده باشد كه ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل كنند و اگر وصیت نكرده باشد، آنچه می ماند مال ورثه است.
2721 اگر مصرفی را كه میت معین كرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت اودر بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است كه ورثه حرفی بزنند یا كاری كنند كه معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده اند و تنها راضی بودن آنان كافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.
2722 اگر مصرفی را كه میت معین كرده، از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه بدهند كه وصیت او عملی شود، بعد از مردن او نمی توانند از اجازه خود برگردند.
2723 اگر وصیت كند كه از ثلث او خمس و زكات یا بدهی دیگر او را بدهند،و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، و كار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اول به واجبات، خواه مالی بلكه اگر وصیت او به ترتیب بوده، باید اول آن واجبی را كه مقدم داشته عمل نمایند، اگر چه بدنی باشد. و همچنین به ترتیب وصیت تا آخر واجبات، پس اگر ثلث وافی به تمام آن باشد به تمام آن باید عمل شود، و چنانچه ثلث وافی نباشد، باقی مانده اگر تماما یا قسمتی واجب مالی باشد، باید از اصل تركه برای آن بردارند، عمل نمایند. و اگر باقی مانده تماما یا قسمتی واجب بدنی باشد، ملغی می گردد. و چنانچه وصیت میت به ترتیب نباشد، باز واجبات مقدم بر مستحبات است، ولی در این صورت بین واجبات هیچ گونه ترتیب نیست، بلكه ثلث بر تمام واجبات اعم از مالی و بدنی توزیع می شود، و چنانچه وافی به تمام آن نباشد، در باقی مانده واجب مالی از اصل تركه برداشته می شود، و باقیمانده واجب بدنی ملغی می گردد، و در هر صورت عمل به مستحبات موقعی واجب است كه از ثلث علاوه بر واجبات، برای آن هم وافی باشد.
2724 اگر وصیت كند كه بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و كار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نكرده باشد كه اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند، و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و كارهای مستحبی كه معین كرده برسانند، و در صورتی كه ثلث كافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند، باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف كار مستحبی كه معین كرده برسانند.
2725 اگر كسی بگوید كه میت وصیت كرده فلان مبلغ به من بدهند، چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصدیق كنند یا قسم بخورد و یك مرد عادل هم گفته او را تصدیق نماید، یا یك مرد عال و دو زن عادله، یا چهار زن عادله به گفته او شهادت دهند،باید مقداری را كه می گوید به او بدهند، و اگر یك زن عادله شهادت بدهد، بایدیك چهارم چیزی را كه مطالبه می كند به او بدهند، و اگر دو زن عادله شهادت دهند نصف آن را، و اگر سه زن عادله شهادت دهند، باید سه چهارم آن را به او بدهند، و نیز اگر دو مرد كافر ذمی كه در دین خود عادل باشند گفته او را تصدیق كنند، در صورتی كه میت ناچار بوده است كه وصیت كند، و مرد و زن عادلی هم در موقع وصیت نبوده، باید چیزی را كه مطالبه می كند به او بدهند.
2726 اگر كسی بگوید من وصی میتم كه مال او را به مصرفی برسانم یا میت مراقیم بچه های خود قرار داده، در صورتی باید حرف او را قبول كرد كه دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند.
2727 اگر وصیت كند چیزی به كسی بدهند و آن كس پیش از آن كه قبول كند یا رد نماید بمیرد، تا وقتی ورثه او وصیت را رد نكرده اند می توانند آن چیز را قبول نمایند، ولی این در صورتی است كه وصیت كننده از وصیت خود برنگردد و گرنه حق به آن چیز ندارند.
2695 كسی كه می خواهد وصیت كند، با اشاره ای كه مقصودش را بفهماند می تواند وصیت كند، اگر چه لال نباشد.
2696 اگر نوشته ای به امضا یا مهر میت ببینند چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد كه برای وصیت كردن نوشته، باید مطابق آن عمل كنند.
2697 كسی كه وصیت می كند، باید عاقل و بالغ باشد ولی بچه ده ساله ای كه خوب و بد را تمییز می دهد اگر برای كار خوبی مثل ساختن مسجد و آب انبار و پول وصیت كند صحیح می باشد و باید از روی اختیار وصیت كند، و نیز وصیت كننده باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و حاكم شرع هم او را از تصرف در اموالش جلوگیری نكرده باشد.
2698 كسی كه از روی عمد مثلا زخمی بخود زده یا سمی خورده است كه به واسطه آن، یقین یا گمان به مردن او پیدا می شود، اگر وصیت كند كه مقداری از مال او را به مصرفی برسانند صحیح نیست.
2699 اگر انسان وصیت كند كه چیزی به كسی بدهند در صورتی آن كس آن چیز را مالك می شود كه آن را قبول كند، اگر چه در حال زنده بودن وصیت كننده باشد.
2700 وقتی انسان نشانه های مرگ را در خود دید باید فورا امانتهای مردم را به صاحبانش برگرداند و اگر به مردم بدهكار است و موقع دادن آن بدهی رسیده باید بدهد، و اگر خودش نمی تواند بدهد یا موقع دادن بدهی او نرسیده، باید وصیت كند و بر وصیت شاهد بگیرد، ولی اگر بدهی او معلوم باشد و اطمینان دارد كه ورثه می پردازند وصیت كردن لازم نیست.
2701 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر خمس و زكات و مظالم بدهكار است، باید فورا بدهد و اگر نمی تواند، چنانچه از خودش مال دارد، یا احتمال می دهد كسی آنها را ادا نماید، باید وصیت كند، و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد.
2702 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر نماز و روزه قضا دارد،باید وصیت كند كه از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند، بلكه اگر مال نداشته باشد ولی احتمال بدهد كسی بدون آن كه چیزی بگیرد آنها را انجام می دهد، باز هم واجب است وصیت نماید، و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی كه در صفحه و گفته شد بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید به او اطلاع دهد یا وصیت كند كه برای او بجا آورند.
2703 كسی كه نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر مالی پیش كسی دارد یا در جایی پنهان كرده است كه ورثه نمی دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین كند، ولی در صورتی كه بدون قیم مالشان از بین می رود، یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
2704 وصی باید مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد.
2705 اگر كسی چند وصی برای خود معین كند، چنانچه اجازه داده باشد كه هر كدام به تنهایی به وصیت عمل كنند، لازم نیست در انجام وصیت از یكدیگر اجازه بگیرند،و اگر اجازه نداده باشد، چه گفته باشد كه همه با هم به وصیت عمل كنند، یا نگفته باشد، باید با نظر یكدیگر به وصیت عمل نمایند، و اگر حاضر نشوند كه با یكدیگر به وصیت عمل كنند، و در تشخیص مصلحت اختلاف داشته باشند، در صورتی كه تاخیر و مهلت دادن علت شود كه عمل به وصیت معطل بماند، حاكم شرع آنها را مجبور می كند كه تسلیم نظر كسی شوند كه صلاح را تشخیص دهد. و اگر اطاعت نكنند، به جای آنان دیگران را معین می نماید، و اگر یكی از آنان قبول نكرد، یك نفر دیگر را به جای او تعیین می نماید.
2706 اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلا بگوید ثلث مالش را به كسی بدهند،بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می شود، و اگر وصیت خود را تغییر دهد مثل آن كه قیمی برای بچه های خود معین كند، بعد دیگری را به جای او قیم نماید، وصیت اولش باطل می شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
2707 اگر كاری كند كه معلوم شود از وصیت خود برگشته، مثلا خانه ای را كه وصیت كرده به كسی بدهند، بفروشد، یا دیگری را برای فروش آن وكیل نماید، وصیت باطل می شود.
2708 اگر وصیت كند چیز معینی را به كسی بدهند بعد وصیت كند كه نصف همان را به دیگری بدهند، باید آن چیز را دو قسمت كنند و به هر كدام از آن دو نفر یك قسمت آن را بدهند.
2709 اگر كسی در مرضی كه به آن مرض می میرد، مقداری از مالش را به كسی ببخشد و وصیت كند كه بعد از مردن او هم مقداری به كس دیگر بدهند، آنچه را كه در حال زندگی بخشیده از اصل مال است، و احتیاج به اذن ورثه ندارد و چیزی را كه وصیت كرده، اگر زیادتر از ثلث باشد زیادی آن محتاج به اذن ورثه است.
2710 اگر وصیت كند كه ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
2711 اگر در مرضی كه به آن مرض می میرد، بگوید مقداری به كسی بدهكار است،چنانچه متهم باشد كه برای ضرر زدن به ورثه گفته است، باید مقداری را كه معین كرده از ثلث او بدهند و اگر متهم نباشد، باید از اصل مالش بدهند.
2712 كسی كه انسان وصیت می كند كه چیزی به او بدهند، باید وجود داشته باشد. پس اگر وصیت كند به بچه ای كه ممكن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند باطل است، ولی اگر وصیت كند به بچه ای كه در شكم مادر است چیزی بدهند اگر چه هنوز روح نداشته باشد، وصیت صحیح است. پس اگر زنده به دنیا آمد، باید آنچه را كه وصیت كرده به او بدهند، و اگر مرده به دنیا آمد وصیت باطل می شود و آنچه را كه برای او وصیت كرده ورثه میان خودشان قسمت می كنند.
2713 اگر انسان بفهمد كسی او را وصی كرده، چنانچه به اطلاع وصیت كننده برساند كه برای انجام وصیت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل كند، ولی اگر پیش از مردن او نفهمد كه او را وصی كرده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد كه برای عمل كردن به وصیت حاضر نیست، باید وصیت او را انجام دهد، اگر وصی پیش از مرگ، موقعی لتفت شود كه مریض بواسطه شدت مرض، نتواند به دیگری وصیت كند، باید وصیت را قبول نماید.
2714 اگر كسی كه وصیت كرده بمیرد، وصی نمی تواند دیگری را برای انجام كارهای میت معین كند و خود از كار كناره نماید، ولی اگر بداند مقصود میت این نبوده كه خود وصی آن كار را انجام دهد، بلكه مقصودش فقط انجام كار بوده،می تواند دیگری را از طرف خود وكیل نماید.
2715 اگر كسی دو نفر را وصی كند، چنانچه یكی از آن دو بمیرد یا دیوانه یا كافر شود، حاكم شرع یك نفر دیگر را به جای او معین می كند، و اگر هر دو بمیرند،یا دیوانه یا كافر شوند، حاكم شرع دو نفر دیگر را معین میكند، ولی اگریك نفر بتواند وصیت را عملی كند، معین كردن دو نفر لازم نیست.
2716 اگر وصی نتواند به تنهایی كارهای میت را انجام دهد حاكم شرع برای كمك او یك نفر دیگر را معین میكند.
2717 اگر مقداری از مال میت در دست وصی تلف شود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی كرده و یا تعدی نموده، مثلا میت وصیت كرده است كه فلان مقدار به فقرای فلان شهر بده و او مال را به شهر دیگر برده و در راه از بین رفته، ضامن است واگر كوتاهی نكرده و تعدی هم ننموده، ضامن نیست.
2718 هرگاه انسان كسی را وصی كند، و بگوید كه اگر آن كس بمیرد فلان وصی باشد،بعد از آن كه وصی اول مرد، وصی دوم باید كارهای میت را انجام دهد.
2719 حجی كه بر میت واجب است و بدهكاری و حقوقی را كه مثل خمس و زكات و مظالم، ادا كردن آنها واجب می باشد، باید از اصل مال میت بدهند اگر چه میت برای آنها وصیت نكرده باشد.
2720 اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی كه مثل خمس و زكات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت كرده باشد كه ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل كنند و اگر وصیت نكرده باشد، آنچه می ماند مال ورثه است.
2721 اگر مصرفی را كه میت معین كرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت اودر بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است كه ورثه حرفی بزنند یا كاری كنند كه معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده اند و تنها راضی بودن آنان كافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.
2722 اگر مصرفی را كه میت معین كرده، از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه بدهند كه وصیت او عملی شود، بعد از مردن او نمی توانند از اجازه خود برگردند.
2723 اگر وصیت كند كه از ثلث او خمس و زكات یا بدهی دیگر او را بدهند،و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، و كار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اول به واجبات، خواه مالی بلكه اگر وصیت او به ترتیب بوده، باید اول آن واجبی را كه مقدم داشته عمل نمایند، اگر چه بدنی باشد. و همچنین به ترتیب وصیت تا آخر واجبات، پس اگر ثلث وافی به تمام آن باشد به تمام آن باید عمل شود، و چنانچه ثلث وافی نباشد، باقی مانده اگر تماما یا قسمتی واجب مالی باشد، باید از اصل تركه برای آن بردارند، عمل نمایند. و اگر باقی مانده تماما یا قسمتی واجب بدنی باشد، ملغی می گردد. و چنانچه وصیت میت به ترتیب نباشد، باز واجبات مقدم بر مستحبات است، ولی در این صورت بین واجبات هیچ گونه ترتیب نیست، بلكه ثلث بر تمام واجبات اعم از مالی و بدنی توزیع می شود، و چنانچه وافی به تمام آن نباشد، در باقی مانده واجب مالی از اصل تركه برداشته می شود، و باقیمانده واجب بدنی ملغی می گردد، و در هر صورت عمل به مستحبات موقعی واجب است كه از ثلث علاوه بر واجبات، برای آن هم وافی باشد.
2724 اگر وصیت كند كه بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و كار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نكرده باشد كه اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند، و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و كارهای مستحبی كه معین كرده برسانند، و در صورتی كه ثلث كافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند، باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف كار مستحبی كه معین كرده برسانند.
2725 اگر كسی بگوید كه میت وصیت كرده فلان مبلغ به من بدهند، چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصدیق كنند یا قسم بخورد و یك مرد عادل هم گفته او را تصدیق نماید، یا یك مرد عال و دو زن عادله، یا چهار زن عادله به گفته او شهادت دهند،باید مقداری را كه می گوید به او بدهند، و اگر یك زن عادله شهادت بدهد، بایدیك چهارم چیزی را كه مطالبه می كند به او بدهند، و اگر دو زن عادله شهادت دهند نصف آن را، و اگر سه زن عادله شهادت دهند، باید سه چهارم آن را به او بدهند، و نیز اگر دو مرد كافر ذمی كه در دین خود عادل باشند گفته او را تصدیق كنند، در صورتی كه میت ناچار بوده است كه وصیت كند، و مرد و زن عادلی هم در موقع وصیت نبوده، باید چیزی را كه مطالبه می كند به او بدهند.
2726 اگر كسی بگوید من وصی میتم كه مال او را به مصرفی برسانم یا میت مراقیم بچه های خود قرار داده، در صورتی باید حرف او را قبول كرد كه دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند.
2727 اگر وصیت كند چیزی به كسی بدهند و آن كس پیش از آن كه قبول كند یا رد نماید بمیرد، تا وقتی ورثه او وصیت را رد نكرده اند می توانند آن چیز را قبول نمایند، ولی این در صورتی است كه وصیت كننده از وصیت خود برنگردد و گرنه حق به آن چیز ندارند.